
SİGARANIN ETKİLERİ VE ZARARLARI
SİGARANIN ZARARLARI VE ETKİLERİ – KAPSAMLI AÇIKLAMA
Sigara, dünya genelinde milyonlarca insanın sağlığını tehdit eden, bağımlılık yapıcı kimyasallar içeren ve ölümcül sonuçlara yol açabilen bir maddedir. İçeriğinde 7.000'den fazla kimyasal madde bulunan sigara, bunlardan en az 70’inin kanserojen olduğu bilimsel olarak kanıtlanmıştır. Sigaranın zararları sadece içen kişiyi değil, çevresindekileri de ciddi şekilde etkilemektedir.
1. SOLUNUM SİSTEMİ ÜZERİNDEKİ ZARARLARI
Sigara dumanı, solunum yollarını doğrudan etkiler. En çok zarar gören organlardan biri akciğerdir.
▪ Akciğer Kanseri
Akciğer kanseri vakalarının yaklaşık %85-90’ı sigara kullanımıyla ilişkilidir.
Sigaranın içerdiği katran, arsenik ve benzen gibi maddeler hücre mutasyonlarına neden olur.
▪ KOAH (Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı)
Sigara, hava yollarını daraltarak nefes almayı zorlaştırır.
KOAH; kronik bronşit ve amfizemi kapsar ve ilerleyici, geri dönüşü olmayan bir hastalıktır.
▪ Astımın Kötüleşmesi
Sigara içen astım hastalarında ataklar daha sık ve şiddetlidir.
2. KALP VE DAMAR SİSTEMİ ÜZERİNDEKİ ZARARLARI
Sigara, kalp-damar hastalıklarının en önemli nedenlerinden biridir.
▪ Koroner Arter Hastalığı
Kalbi besleyen damarların daralmasına ve tıkanmasına yol açar.
Kalp krizi riskini 2-4 kat artırır.
▪ Hipertansiyon
Nikotin, kan basıncını yükselterek yüksek tansiyona neden olur.
▪ İnme (Felç) Riski
Beyin damarlarını da etkileyerek felce yol açabilir.
3. KANSER TÜRLERİYLE İLİŞKİSİ
Sigara, yalnızca akciğer değil birçok organ kanseriyle de doğrudan ilişkilidir:
Ağız ve boğaz kanseri
Gırtlak (larinks) kanseri
Yemek borusu (özofagus) kanseri
Mide kanseri
Pankreas kanseri
Böbrek ve mesane kanseri
Rahim ağzı (serviks) kanseri
Sigara, DNA hasarına neden olarak hücrelerde kanser gelişimine zemin hazırlar.
4. ÜREME SAĞLIĞI VE GEBELİK ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ
▪ Kadınlar
Kısırlık riskini artırır.
Adet düzensizliği ve erken menopoz görülür.
Gebelikte sigara içmek, düşük, dış gebelik, plasenta problemleri ve bebeğin ölü doğması gibi riskleri artırır.
▪ Erkekler
Sperm sayısında ve kalitesinde azalma görülür.
İktidarsızlık (erektil disfonksiyon) riski artar.
5. BAĞIŞIKLIK SİSTEMİNE ZARARLARI
Sigara, bağışıklık sistemini baskılayarak vücudu enfeksiyonlara açık hale getirir.
Yaraların geç iyileşmesine, enfeksiyon riskinin artmasına yol açar.
Otoimmün hastalıkların ortaya çıkma riskini artırabilir (örneğin romatoid artrit).
6. CİLT VE ESTETİK ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ
Ciltte erken yaşlanma: Sigara, ciltteki kolajen ve elastin dokularını tahrip eder.
Cilt tonu donuklaşır, sararır ve göz çevresinde koyu halkalar oluşabilir.
Saç dökülmesi ve tırnaklarda sararma gibi etkiler yaygındır.
7. DİŞ VE AĞIZ SAĞLIĞINA ZARARLARI
Diş eti hastalıkları (periodontitis), diş kaybı ve diş eti çekilmelerine neden olur.
Ağız kokusu, dişlerde sararma ve ağız içi yaralar oluşur.
Ağız kanseri riski artar.
8. PASİF İÇİCİLİK (İKİNCİ EL DUMAN) ETKİLERİ
Sigara içmeyen kişilerin, sigara dumanına maruz kalması da ciddi sağlık sorunlarına yol açar.
Çocuklarda: Astım, orta kulak iltihabı, solunum yolu enfeksiyonları, ani bebek ölümü sendromu (SIDS)
Yetişkinlerde: Kalp hastalıkları, akciğer kanseri ve felç riski
9. PSİKOLOJİK VE SOSYAL ETKİLERİ
Nikotin, beyindeki dopamin düzeyini etkileyerek bağımlılığa neden olur.
Geçici bir rahatlama hissi verse de uzun vadede anksiyete, depresyon ve stres düzeyinde artışa yol açar.
Sigara kullanımı sosyal izolasyona ve çevreden olumsuz tepkilere neden olabilir.
10. EKONOMİK ETKİLERİ
Sigara kullanımı bireysel olarak maddi kayıplara neden olur (aylık/yıllık sigara harcamaları).
Toplum genelinde sağlık harcamalarını artırır, iş gücü kaybına neden olur.
✅ SİGARAYI BIRAKMANIN FAYDALARI
Sigara bırakıldıktan sonra vücut hızlıca iyileşmeye başlar:
Zaman | Kazanım |
---|---|
20 dakika | Kalp hızı ve tansiyon normale döner |
8 saat | Kandaki oksijen seviyesi yükselir |
24 saat | Kalp krizi riski azalmaya başlar |
2-12 hafta | Dolaşım ve solunum iyileşir |
1 yıl | Kalp hastalığı riski yarı yarıya azalır |
10 yıl | Akciğer kanseri riski %50 azalır |